Sunday, August 28, 2011

ចម្រៀង៖ អាឆើយ

Saturday, August 27, 2011

Khmer Surin Dialects

The Khmer language is part of the Khmer-Mon linguistic group in South East Asia peninsula. It is presently spoken in Cambodia, mainly by the upper land Khmers living in South-east of Thailand, and Khmer Surin living in Northern East Khmer is the dialect of the Khmer language spoken the Khmer native to the Thai provinces of Surin, Sisaket, Buriram and Roi Et as well as those that have migrated from this region into Cambodia.

Read more...

Friday, August 26, 2011

ការ​បង្ហាញ​វប្បធម៌​ខ្មែរ​សុរិន្ទ

ខ្មែរ​សុរិន្ទ​ស្វែង​រក​គ្រូ​បង្រៀន​ភាសា​ខ្មែរ​ពី​កម្ពុជា

ដោយ ហង្ស សាវយុត
2010-10-09

សមាគម​ថៃ​មួយ​ចំនួន ដែល​មាន​អ្នក​ដឹក​នាំ​ជា​បញ្ញវន្ត និង​ព្រះ​សង្ឃ​ខ្លះ ដែល​នៅ​ចេះ​និយាយ​ភាសា​ខ្មែរ បាន​ជួប​ប្រជុំ​គ្នា​ជា​មួយ​អង្គការ​ក្រៅ​រដ្ឋាភិបាល​ខ្មែរ​មួយ នៅ​ក្នុង​ខេត្ត​សុរិន្ទ ប្រទេស​ថៃ កាល​ពី​ល្ងាច​ថ្ងៃ​សុក្រ ទី​៨ ខែ​តុលា ដើម្បី​ស្វែង​រក​ជំនួយ​ខាង​គ្រូ​បង្រៀន​ភាសា​ខ្មែរ​ជា​ច្រើន​រូប ដែល​គេ​កំពុង​ត្រូវ​ការ​ចាំ​បាច់ ឲ្យ​ទៅ​ស្នាក់​នៅ​ស្រុក​ថៃ ជួយ​បង្រៀន​អក្សរ​ខ្មែរ ដល់​ប្រជា​ពល​រដ្ឋ​ថៃ​ជា​ច្រើន​ក្នុង​ខេត្ត​សុរិន្ទ។

លោក ប៊ុន​រឿង គុជម៉ា ជា​ប្រធាន​គម្រោង​រៀបចំ​ឲ្យ​មាន​ការ​បង្រៀន​អក្សរ​ខ្មែរ​នៅ​ខេត្ត​សុរិន្ទ ប្រទេស​ថៃ បាន​មាន​ប្រសាសន៍​តាម​ទូរស័ព្ទ កាល​ពី​យប់​ថ្ងៃ​ទី​៨ ខែ​តុលា​ថា ពេល​នេះ​គម្រោង​បង្រៀន​អក្សរ​ខ្មែរ​បាន​ចេញ​ដំណើរ​ហើយ ដោយ​លោក​កំពុង​ចាប់​ផ្ដើម​រៀបចំ​កម្មវិធី​ថ្នាក់​ទី១ ទី​២ ទី​៣ ផ្នែក​អក្សរ​ខ្មែរ ហើយ​នឹង​ចាប់​ផ្ដើម​យក​គ្រូ​ជន​ជាតិ​ថៃ​ពី​តាម​សាលា​ខ្លះ​ជា​បង្គោល មក​បង្រៀន​អក្សរ​ខ្មែរ ដើម្បី​ឲ្យ​គេ​យក​ចំណេះ​ទៅ​បង្រៀន​សិស្ស​ជា​ច្រើន​នៅ​តាម​សាលា​ផង ៖ «គម្រោង​ការ​នេះ​យើង​ឈាន​ទៅ​ទំនាក់​ទំនង​ជា​មួយ​ខ្មែរ។ នៅ​ថ្ងៃ​ទី​១១ នេះ ខ្ញុំ​នឹង​ធ្វើ​ដំណើរ​ទៅ​ជួប​លោក​ចៅហ្វាយ​ខេត្ត​រង​ឧត្តរ​មានជ័យ ដើម្បី​យើង​នឹង​ធ្វើ (M.O.U) ជា​មួយ​គ្នា អាច​នឹង​ទៅ​សុំ​គ្រូ​ពី​ឧត្តរ​មានជ័យ​មក​ជួយ​បង្រៀន​អក្សរ​ខ្មែរ​នៅ​នឹង​ស្រុក​សុរិន្ទ។ មិន​ត្រឹម​តែ​ខេត្ត​ឧត្តរ​មានជ័យ​ទេ​ខ្ញុំ​នឹង​ទៅ​សៀម​រាប​ផង ហើយ​នឹង​ទៅ​ជួប​មន្ទីរ​អប់រំ​ខេត្ត​សៀមរាប ដើម្បី​យើង​ទំនាក់​ទំនង​គ្នា​ខាង​ភាសា និង​វប្បធម៌​ផង»។

លោក ឆាគ្រី សិរី​សុថា​រ៉ានុន ប្រធាន​សមាគម​មិត្ត​ភាព​ថៃ-កម្ពុជា ប្រចាំ​ខេត្ត​សុរិន្ទ​បាន​ចាត់​ទុក​ថា ជន​ជាតិ​ថៃ​ភាគ​ច្រើន​ដែល​កំពុង​រស់​នៅ​ខេត្ត​សុរិន្ទ គឺ​ជា​តំណ​ពូជ​ពង្ស​កូន​ចៅ​ខ្មែរ ដែល​នៅ​តែ​ចេះ​និយាយ​ភាសា​ខ្មែរ ប៉ុន្តែ​ពួក​គេ​មិន​ចេះ​អក្សរ​ខ្មែរ​ទៀត​ទេ។ លោក​បាន​មាន​ប្រសាសន៍​ថា លោក​ចង់​ឲ្យ​ប្រជា​ពល​រដ្ឋ​ខេត្ត​សុរិន្ទ​បាន​ចេះ​អក្សរ​ខ្មែរ​ឡើង​វិញ ដើម្បី​ទាក់​ទង​គ្នា​ជា​មួយ​ខ្មែរ​បាន​កាន់​តែ​ច្រើន​ឡើង ក្នុង​គោល​បំណង​ឆ្ពោះ​ទៅ​រក​ការ​យល់​ដឹង​ពី​គ្នា​ទៅ​វិញ​ទៅ​មក ផ្នែក​សិល្បៈ និង​វប្បធម៌​ជា​ដើម។ លោក ឆាគ្រី បាន​ឲ្យ​ដឹង​ថា ការ​ចាប់​ផ្ដើម​បង្រៀន​អក្សរ​ខ្មែរ​នៅ​ខេត្ត​សុរិន្ទ​នោះ គឺ​ជា​គោល​ការណ៍​របស់​រដ្ឋាភិបាល​ថៃ ដែល​ឧបត្ថម្ភ​ឲ្យ​ពល​រដ្ឋ​ថៃ​បាន​រៀន​ភាសា​នៃ​ជន​ជាតិ​សមាគម​អាស៊ី-អាគ្នេយ៍ ដែល​ហៅ​កាត់​ថា​អាស៊ាន​នោះ។

ទោះ​យ៉ាង​ណា មន្ត្រី​ខ្មែរ​នៅ​មិន​ទាន់​សម្រេច​ចិត្ត​យ៉ាង​ណា​នៅ​ឡើយ ដើម្បី​ឆ្លើយ​តប​នឹង​ក្រុម​សមាគម​ថៃ​ខេត្ត​សុរិន្ទ ដែល​ត្រូវ​ការ​ជំនួយ​ផ្នែក​គ្រូ​បង្រៀន​ភាសា​ខ្មែរ​នោះ។

លោក អ៊ឹង វ៉ន អភិបាល​រង​ខេត្ត​ឧត្តរ​មានជ័យ បាន​មាន​ប្រសាសន៍​ថា លោក​បាន​ដឹង​ថា​សមាគម​ថៃ​នៅ​ខេត្ត​សុរិន្ទ ត្រូវ​ការ​ស្នើ​សុំ​គ្រូ​បង្រៀន​ពី​ខេត្ត​របស់​លោក​យក​ទៅ​បង្រៀន​អក្សរ​ខ្មែរ ប៉ុន្តែ​មិន​អាច​ធ្វើ​សេចក្ដី​សម្រេច​ចិត្ត​ត្រឹម​ថ្នាក់​លោក​បាន​ទេ ចំពោះ​បញ្ហា​នេះ ៖ «បើ​គ្រូ​ស្ម័គ្រ​ចិត្ត គេ​ទៅ​ក្រៅ​ផ្លូវ​ការ​អី​អា​ហ្នឹង​វា​អាច ប៉ុន្តែ​បើ​គ្រូ​ក្របខ័ណ្ឌ​វា​ទាល់​តែ​ឆ្លង​ក្រសួង​អប់រំ​ហើយ វា​ពាក់ព័ន្ធ​ទៅ​ដល់​ក្រសួង​ការ​បរទេស​ទៀត​នោះ វា​ទាល់​តែ​ឲ្យ​គេ​មក​ទាក់​ទង​សិន ហើយ​ចាំ​យើង​សុំ​យោបល់​តាម​ហ្នឹង យើង​មិន​ចេះ​ឲ្យ​ទៅ​បាន​ទេ​អា​ហ្នឹង»។

អង្គការ​មូលនិធិ​ទ្រទ្រង់​អរិយធម៌​ខ្មែរ ដែល​មាន​មូលដ្ឋាន​នៅ​ប្រទេស​កម្ពុជា បាន​ឆ្លើយ​តប​តម្រូវ​ការ​របស់​សមាគម​ថៃ​នៅ​ខេត្ត​សុរិន្ទ​នោះ​មុន​គេ ដោយ​ឲ្យ​ដឹង​ថា គេ​បាន​បញ្ជូន​បុគ្គលិក​ម្នាក់​ទៅ​កាន់​ខេត្ត​សុរិន្ទ​របស់​ថៃ​ហើយ ដើម្បី​ឲ្យ​ជួយ​បង្រៀន​អក្សរ​ខ្មែរ​ដល់​គ្រូ​បង្គោល​ថៃ​មួយ​ចំនួន សម្រាប់​យក​ទៅ​បង្រៀន​សិស្ស​ថៃ នៅ​តាម​សាលា​ជា​ច្រើន​ទៀត៕

រាជបណ្ឌិត​សភា​ស្រាវជ្រាវ​វប្បធម៌​ខ្មែរ​សុរិន្ទ

ដោយ ឡេង ម៉ាលី
2010-12-14

វប្បធម៌​ខ្មែរ​សុរិន្ទ ដែល​មាន​នៅ​ក្នុង​ប្រទេស​ថៃ​បច្ចុប្បន្ន ត្រូវ​បាន​បង្ហាញ​ជា​ផ្លូវ​ការ​លើក​ដំបូង នៅ​រាជ​បណ្ឌិត​សភា​កម្ពុជា នា​ទីក្រុង​ភ្នំពេញ នៅ​ព្រឹក​ថ្ងៃ​ច័ន្ទ ទី​១៣ ខែ​ធ្នូ ឆ្នាំ​២០១០។

ការ​បង្ហាញ​នេះ ត្រូវ​បាន​ធ្វើ​ឡើង​ដោយ​សមាគម​ភាសា និង​វប្បធម៌​ខ្មែរ​សុរិន្ទ តាម​ការ​អញ្ជើញ​របស់​មជ្ឈ​មណ្ឌល​ស្រាវជ្រាវ​អាស៊ី នៃ​រាជ​បណ្ឌិត​សភា​កម្ពុជា នៅ​ក្នុង​សិក្ខា​សាលា​មួយ ក្រោម​ប្រធាន​បទ "វប្បធម៌​ខ្មែរ​សុរិន្ទ" ដែល​ឧបត្ថម្ភ​ដោយ​មូលនិធិ​កូរ៉េ​សម្រាប់​ការ​សិក្សា​ជាន់​ខ្ពស់។

ក្នុង​សិក្ខា​សាលា​ស្ដីពី "វប្បធម៌​ខ្មែរ​សុរិន្ទ" ប្រធាន​សមាគម​ភាសា និង​វប្បធម៌​ខ្មែរ​សុរិន្ទ គឺ​លោក ជ័យ មង្គល ដែល​ជា​អ្នក​ដឹក​នាំ​ប្រតិភូ​ខ្មែរ​សុរិន្ទ​មក​ចូល​រួម បាន​បង្ហាញ​អំពី​ការ​ងារ​ខិតខំ​របស់​លោក ក្នុង​ការ​ថែ​រក្សា​វប្បធម៌​ខ្មែរ​សុរិន្ទ ដែល​មាន​ដូច​ជា សិល្បៈ និង​ទំនៀម​ទម្លាប់​ខ្មែរ​បុរាណ​មួយ​ចំនួន ដែល​មាន​នៅ​ក្នុង​ខេត្ត​សុរិន្ទ ដោយ​ការ​ស្រាវជ្រាវ​សាស្ត្រា​ស្លឹករឹត និង​ការ​បង្រៀន​អក្សរ​ខ្មែរ ៖ "ឆ្នាំ​ហ្នឹង​ខ្ញុំ​បាន​ចាប់​ផ្ដើម​បង្ហាត់​អក្សរ​ខ្មែរ​ឱ្យ​កូន​ក្មេង ប្រជា​ជន​នៅ​ក្នុង​ខេត្ត​សុរិន្ទ ព្រោះ​ខ្ញុំ​ឃើញ​ថា ពី​មុន​យើង​មាន​ភាសា ដោយ​សារ​យើង​អត់​មាន​ការ​បង្ហាត់​បង្រៀន​នៅ​ក្នុង​សាលា​រៀន ចាប់​ពី​ថ្នាក់​កុមារដ្ឋាន ដូច​ថា​បឋម​សិក្សា ដូច្នេះ​យូរ​ៗ​ទៅ​វា​បាត់"។

ប្រធាន​មជ្ឈ​មណ្ឌល​ស្រាវ​ជ្រាវ​អាស៊ី និង​ជា​អគ្គ​លេខាធិការ​របស់​រាជ​បណ្ឌិត​សភា​កម្ពុជា លោក ស៊ុំ ឈុំ​ប៊ុន មាន​ប្រសាសន៍​ថា សិក្ខា​សាលា​នេះ គឺ​ជា​ការ​សម្រេច​បំណង​មួយ​នៃ​ការ​សិក្សា​ស្រាវ​ជ្រាវ​អំពី​វប្បធម៌​ខ្មែរ​សុរិន្ទ ៖ "យើង​សុំ​សរសើរ​បង​ប្អូន​ខ្មែរ​សុរិន្ទ​យើង ដែល​រាប់​រយ​រាប់​ពាន់​ឆ្នាំ​ហើយៗ រហូត​មក​ដល់​ពេល​នេះ នៅ​តែ​ខិត​ខំ​រក្សា​មត៌ក លើក​ស្ទួយ​មត៌ក​វប្បធម៌​ទាំង​ខាង​ភាសា ទាំង​ខាង​ប្រពៃណី​ទំនៀម​ទម្លាប់ និង​សិល្បៈ​ជា​ដើម ឱ្យ​បាន​នៅ​គងវង់។ ការណ៍​នេះ​បំណង​របស់​យើង គឺ​យើង​ខិតខំ​ធ្វើ​ការ​ស្រាវ​ជ្រាវ​នូវ​អ្វី​ដែល​ជា​មត៌ក​នេះ យក​មក​កត់​ចម្លង ចង​ក្រង​ជា​ក្បួន ជា​ឯកសារ​តម្កល់​ទុក ដើម្បី​ឱ្យ​មាន​អត្ថិភាព​ឋិតថេរ​គងវង់​ត​ទៅ"។

ក្រៅ​ពី​ការ​បង្ហាញ​អំពី​ការ​ខិតខំ​នៅ​ក្នុង​ការ​ងារ​អភិរក្ស​ភាសា វប្បធម៌ និង​ការ​ស្រាវ​ជ្រាវ​សស្ត្រា​ស្លឹករឹត លោក ជ័យ មង្គល ក៏​បាន​ដឹក​នាំ​ក្រុម​សិល្បករ​តន្ត្រី​កន្រ្ទឹម​ខ្មែរ​សុរិន្ទ មក​ប្រគំ​បង្ហាញ​នៅ​ក្នុង​សិក្ខា​សាលា​ផង​ដែរ ដោយ​លោក​មាន​ប្រសាសន៍​ថា វប្បធម៌​គឺ​ចង​ភ្ជាប់​ជា​មួយ​សិល្បៈ។

លោក ជ័យ មង្គល ថ្លែង​បញ្ជាក់​ថា ខេត្ត​សុរិន្ទ គឺ​ជា​តំបន់​ចុង​ក្រោយ​សម្រាប់​អភិរក្ស​វប្បធម៌ និង​អារ្យ​ខ្មែរ​សុរិន្ទ ហើយ​ការ​ដែល​លោក​អញ្ជើញ​មក​បង្ហាញ​អំពី​វប្បធម៌​ខ្មែរ​សុរិន្ទ​នេះ ក្រៅ​ពី​បំណង​ឱ្យ​រាជ​បណ្ឌិត​សភា​ចង​ក្រង​រក្សា​ទុក លោក​ក៏​មាន​បំណង​ចង់​ឱ្យ​ខ្មែរ​នៅ​ប្រទេស​កម្ពុជា ជួយ​ក្នុង​ការ​អភិរក្ស​វប្បធម៌​ខ្មែរ​សុរិន្ទ៕